9.1 Εισαγωγή

Οι περισσότεροι άνθρωποι που βιώνουν έλλειψη στέγης αναπτύσσουν ασταθείς σχέσεις λόγω ανασφάλειας που προέρχεται από περιόδους δυστυχίας στην παιδική τους ηλικία, η οποία μείωσε την αντοχή τους σε στρεσογόνα γεγονότα και προκάλεσε συναισθηματικού τύπου προβλήματα και χαμηλή δυνατότητα προσαρμογής.

Αναγκαίο στοιχείο για την ανάπτυξη και εξέλιξη για άτομα με ανασφαλείς σχέσεις είναι η δημιουργία εναλλακτικών τρόπων σχέσης με τους άλλους και ελέγχου των συναισθημάτων. Η υποστήριξη ομοτίμων είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να βοηθηθούν άνθρωποι με ψυχολογικές δυσκολίες (challenges) να στραφούν σε πιο ασφαλείς τρόπους συμπεριφοράς, σύμφωνα με τους οποίους μπορούν σύμφωνα με τους οποίους μαθαίνουν να αναζητούν θετικές διεξόδους (Jewels Rhode, 2014). 

Οι υποστηρικτές ομοτίμων μπορούν να ενθαρρύνουν τη διαδικασία της ανάκαμψης χτίζοντας μία θετική σχέση με τον πελάτη τους. Η κοινή εμπειρία ζωής δεν υπονοεί μόνο την κατανόηση του αγώνα που πρέπει κανείς να δώσει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της ανάκαμψης, αλλά επίσης την έμπνευση της ελπίδας για εκείνους που μόλις αρχίζουν το ταξίδι τους προς μία πιο σταθερή και κοινωνικά ενταγμένη ζωή. Ενεργώντας ως πρότυπα, οι υποστηρικτές ομοτίμων μπορούν να αντιπροσωπεύουν ένα σημείο άφιξης, καθώς παράλληλα παρέχουν υποστήριξη για να επιτευχθεί η ανάκαμψη.

Στα πρώτα στάδια της σχέσης, οι υποστηρικτές ομοτίμων μπορούν να λειτουργήσουν ώστε να σπάσει ο πάγος και, ακούγοντας με ενεργητικό τρόπο τις απαιτήσεις και την ιστορία ζωής των πελατών τους μπορούν να τους κάνουν να νιώσουν ότι τους καταλαβαίνουν, διευκολύνοντας την συμμετοχή τους και χτίζοντας μια αίσθηση εμπιστοσύνης προς το προσωπικό των κοινωνικών υπηρεσιών. Μοιραζόμενοι τη δική τους ιστορία οι υποστηρικτές ομοτίμων μπορούν να προσφέρουν μια βοηθητική αναφορά σ’ εκείνους που ίσως νιώθουν χαμένοι ή συντετριμμένοι από το πλήθος των προκλήσεων που πρέπει να υποφέρουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της ανάκαμψής τους. Το χτίσιμο μιας θετικής σχέσης είναι επίσης χρήσιμο στους επαγγελματίες των κοινωνικών υπηρεσιών που μπορούν να ωφεληθούν από τις πληροφορίες που συνέλεξαν οι υποστηρικτές ομοτίμων ώστε να σχεδιάσουν καλύτερα το πλάνο της παρέμβασης.

9.2 Στόχοι ενότητας

• Εκμάθηση των θετικών συστατικών της σχέσης ομοτίμων όπως η αμοιβαιότητα και η ενδυνάμωση.
• Κατανόηση των διαφορών ανάμεσα στην βοηθητικού τύπου σχέση και την ενδυναμωτική σχέση ομοτίμων.
• Εξοικείωση με τις έννοιες της εξουσίας, της επιλογής και του ελέγχου στις σχέσεις ομοτίμων.

9.3 Εννοιολογικές πληροφορίες

Αμοιβαιότητα και ενδυνάμωση

Μέσα από την ανάπτυξη του θεσμικού ρόλου της υποστήριξης ομότιμων, άνθρωποι με βιωμένη εμπειρία εκπαιδεύονται και τους ανατίθεται να υποστηρίξουν άλλους. Σημαντική πτυχή της αμοιβαιότητας αποτελεί η ικανότητα εμπλοκής σε διαπροσωπικές συγκρούσεις με τρόπο τέτοιο που σέβεται την σχέση καθώς και τις πιθανές ασυμφωνίες. Χωρίς την ικανότητα εμπλοκής με τρόπο τέτοιο ώστε η σύγκρουση να προάγει την ανάπτυξη, η αυθεντικότητα — και επομένως η γνήσια αμοιβαία σχέση — διακυβεύεται. Η ικανότητα αποδοχής της ευαλωτότητας κάθε ατόμου και η ικανότητα να διατηρείται κάποιος ανοιχτός σε επιρροές είναι ουσιαστικής σημασίας στη σχέση μεταξύ ομοτίμων.

Από την άλλη πλευρά, η ενδυνάμωση είναι μια κοινωνική διαδικασία που βοηθάει τα άτομα να κερδίσουν τον έλεγχο της ζωής τους. Είναι μια διαδικασία που ενισχύει την εξουσία (δηλαδή, την ικανότητα να την ασκήσουν) στους ανθρώπους για να τη χρησιμοποιήσουν στη δική τους ζωή, στις κοινότητές τους και την κοινωνία τους, αναλαμβάνοντας δράση πάνω σε ζητήματα που ορίζουν ως σημαντικά για τη ζωή τους.

Η υποστήριξη ομοτίμων γίνεται συνήθως αντιληπτή ως σχέση αμοιβαίας υποστήριξης όπου άνθρωποι με παρόμοιες εμπειρίες ζωής προσφέρουν ο ένας στον άλλο υποστήριξη, ιδιαίτερα ενώ περνούν δύσκολες ή απαιτητικές εμπειρίες. Οι εργαζόμενοι υποστηρικτές ομοτίμων είναι άνθρωποι με προσωπική εμπειρία που εκπαιδεύονται και προσλαμβάνονται για να εργαστούν σε έναν επίσημο ρόλο για την υποστήριξη άλλων στην ανάκαμψη. Ο ρόλος του εργαζόμενου ομότιμου εμπεριέχει την ανάπτυξη αμοιβαία ενδυναμωτικών σχέσεων, την ανταλλαγή των εμπειριών με ένα τρόπο που να εμπνέει την ελπίδα και την προσφορά ελπίδας και υποστήριξης ως ίσος προς ίσο (Σκωτσέζικο Δίκτυο Ανάκαμψης, 2012).

Η υποστήριξη ομοτίμων είναι μια προσέγγιση με βάση την ισχύ, που ξεκινά με το τι είναι ισχυρό, όχι με το τι είναι λάθος, αναγνωρίζοντας το άτομο ως ολοκληρωμένο άνθρωπο αντί να επικεντρώνεται μόνο στο πρόβλημα. Αυτό δημιουργεί μια σχέση που κοιτά μπροστά και είναι επικεντρωμένη στη λύση η οποία δημιουργεί ελπίδα, προωθώντας συνεχώς την ανθεκτικότητα και μια ενισχυμένη ικανότητα αντιμετώπισης των δυσκολιών (Jewels Rhode, 2014).

Βοηθητικού τύπου σχέση έναντι μιας ενδυναμωτικής σχέσης ομοτίμων

Αν και οι ομότιμοι μπορούν να παίξουν θεμελιώδη ρόλο στην ανάκαμψη, θα πρέπει επίσης να επικεντρώνονται στην ενδυνάμωση του πελάτη τους αντί να ενεργούν ως λύτες προβλημάτων για τους ομότιμούς τους. Ο δεύτερος μηχανισμός αποτελεί μέρος αυτού που ονομάζεται «βοηθητικού τύπου σχέση» η οποία μπορεί να είναι επιβλαβής για τη διαδικασία της ανάκαμψης, απομακρύνοντας την ευθύνη από τον πελάτη και μειώνοντας την αυτοαποτελεσματικότητα και τον έλεγχο που ασκεί στη ζωή του. Οι υποστηρικτές ομοτίμων θα πρέπει να εργάζονται για τη δημιουργία μιας «ενδυναμωτικής σχέσης ομοτίμων», που προσπαθεί να εξοπλίσει τους πελάτες με τα εργαλεία που βοηθούν στην ανάκαμψη. Μόνο αυτό θα επιτρέψει στους πελάτες να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν την αλλαγή και να ενστερνιστούν ένα διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων τους.

Ο Mowbray ορίζει έναν ευρύ ρόλο για τους Υποστηρικτές Ομοτίμων: «οι σχέσεις υποστήριξης ομοτίμων μπορούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση το ανομολόγητο στίγμα, τις διακρίσεις, την προκατάληψη και να δώσουν έμφαση στην πλήρη κοινοτική ένταξη αντί για τη μεμονωμένη επικέντρωση στη διαχείριση του συμπτώματος, ενώ ενσταλάζουν την ελπίδα για την ανάκαμψη ως πρότυπο ότι αυτή είναι εφικτή, βοηθώντας τους χρήστες των υπηρεσιών να πλοηγηθούν στα συστήματα και διδάσκοντας επιτυχημένες στρατηγικές αντιμετώπισης» (Mowbray et al, 1997, σελ. 398).

Η ενδυνάμωση αποτελεί σημαντικό στοιχείο της υποστήριξης ομοτίμων καθώς αναφέρεται στην ικανότητα των ανθρώπων να ξεπεράσουν το στίγμα, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό που ενισχύουν τα γνωστικά ελλείμματα, τις συναισθηματικές ανασφάλειες και τις κοινωνικές δυσκολίες. Η συμμετοχή στην υποστήριξη ομοτίμων είτε ως πάροχος είτε ως λήπτης συνήθως καταλήγει σε μια αυξημένη αίσθηση ανεξαρτησίας και ενδυνάμωσης. Η συνεπής δέσμευση στην υποστήριξη από ομοτίμους μπορεί να αυξήσει τη σταθερότητα στην εργασία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση τα οποία επιτρέπουν μια αίσθηση ενδυνάμωσης. Ο Davidson et al (1999) αποδίδει αυτή τη βελτίωση στην ενδυνάμωση, στις αλλαγές στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που συμβαίνουν όταν συμμετέχει κανείς σε αμοιβαίες σχέσεις υποστήριξης ομοτίμων.

Ένα σημαντικό σημείο στην υποστήριξη ομοτίμων είναι η αίσθηση της αποδοχής και η πραγματική ενσυναίσθηση που κερδίζει ο ομότιμος μέσα από μια σχέση αμοιβαίας ανταλλαγής. (Davidson et al 1999). Σε μια ποιοτική μελέτη που ερευνούσε τη σχέση υποστήριξης ομοτίμων στην ψυχική υγεία οι Coatsworth-Puspokey et al (2006) βρήκαν πως οι λήπτες πίστευαν ότι η βιωματική γνώση που παρείχαν οι εργαζόμενοι υποστηρικτές ομοτίμων δημιουργούσε μια «συντροφικότητα» και έναν «δεσμό» που τους έκανε να αισθάνονται ότι οι προκλήσεις τους γίνονταν καλύτερα κατανοητές.

Εξουσία, επιλογή και έλεγχος στις σχέσεις ομοτίμων

Το να αποκτά κάποιος τον έλεγχο της ζωής του υπονοεί την ικανότητά του να επιλέγει ανάμεσα σε διαφορετικές διαδρομές. Το να έχει την ευκαιρία να κάνει επιλογές στο δρόμο προς την ανάκαμψη μπορεί να είναι τρομακτικό, αφού είναι συχνά αναγκαίο να αλλάξουν οι τρόποι με τους οποίους κάποιος αντιμετωπίζει τα προβλήματά του. Αλλά το να είσαι υπεύθυνος των επιλογών επίσης φέρνει ένα αίσθημα ολοκλήρωσης όταν έχει επιτευχθεί ο στόχος. Το ξεκίνημα κάποιου από τους μικρούς στόχους και η πορεία προς μεγαλύτερους, οδηγεί στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης στις ικανότητες του ίδιου του ατόμου να επιτύχει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και να αποκτήσει την αίσθηση του ελέγχου της ίδιας του της ζωής. Η εξουσία, από την άλλη πλευρά, αναφέρεται εδώ στο ποσοστό του ελέγχου που έχει κάποιος πάνω στο τι κάνουν οι άλλοι. Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητικό αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα από τους υποστηρικτές ομοτίμων για να βοηθήσουν άλλους να επιτύχουν θετικά αποτελέσματα. Οι υποστηρικτές ομοτίμων θα πρέπει να χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να βοηθηθούν τους ομότιμους να κάνουν τις σωστές επιλογές, επιτρέποντας πάντα στους ομότιμους να είναι υπεύθυνοι για τις αλλαγές τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα δικά τους αποτελέσματα.

Για να επιτευχθεί καλύτερα ο στόχος αυτός και για να είναι κανείς πιο αποτελεσματικός στην υποστήριξη άλλων, είναι σημαντικό να διαθέτει βαθύτερη κατανόηση του πως λειτουργούν οι σχέσεις. Για να το κάνουμε αυτό, μπορούμε να σκεφτούμε τους ρόλους και τα πρότυπα αλληλεπίδρασης που μπορεί να προκύψουν από μια αμοιβαία ενδυναμωτική σχέση ομοτίμων. Ένας από τους συγγραφείς που περιέγραψαν ένα τέτοιο περίπλοκο φαινόμενο είναι ο Stephen Karpman, ένας συναλλακτικός αναλυτής που διακρίνει τρεις διαφορετικούς ρόλους στο μοντέλο του που ονομάζεται «Τρίγωνο του Δράματος»: Θύμα, Σωτήρας και Διώκτης.

Θύμα: τα θύματα συχνά αισθάνονται προδομένα, φυλακισμένα, ανίσχυρα και απελπισμένα. Πιστεύουν ότι βρίσκονται στο έλεος του σύμπαντος. Αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τις ανεπιθύμητες καταστάσεις και πιστεύουν ότι τους λείπει η ικανότητα να αλλάξουν την κατάστασή τους. Τα θύματα πιστεύουν ότι είναι αβοήθητα ή ανίκανα και μεταθέτουν την ευθύνη στους διώκτες (μπορεί να είναι άλλοι άνθρωποι ή μια συγκεκριμένη κατάσταση ή συνθήκη). Ψάχνουν συνεχώς για σωτήρες για να τους βοηθήσουν να λύσουν τα προβλήματά τους. Αν τα θύματα παραμείνουν στην «αποθαρρημένη» κατάστασή τους, δεν θα είναι σε θέση να πάρουν αποφάσεις, να λύσουν προβλήματα, να αλλάξουν την τωρινή τους κατάσταση, ή να αισθανθούν οποιαδήποτε αίσθηση ικανοποίησης ή επίτευξης.

Σωτήρας: πάντα μεσολαβώντας για χάρη των θυμάτων και προσπαθώντας να τα απαλλάξει από τη βλάβη που υφίστανται. Αισθάνονται ότι φταίνε επειδή στέκονται άπραγοι ενώ άνθρωποι πνίγονται. Οι σωτήρες έχουν τον ένδοξο σκοπό να σώσουν άλλους, κάτι που θεωρούν αναγκαίο. Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι παρέχοντας βραχυπρόθεσμες διορθώσεις στα θύματα, τα κρατούν υποτακτικά και αγνοούν τις πραγματικές τους ανάγκες. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο οι σωτήρες αισθάνονται συχνά κουρασμένοι, επιβαρυμένοι και ανίκανοι να ανταποκριθούν επαρκώς, καθώς ασχολούνται πάντα με την έκτακτη ανάγκη διάσωσης θυμάτων.

Διώκτες: είναι αυστηροί, ισχυροί και θέτουν κανόνες και όρια. Έχουν την τάση να πιστεύουν ότι πρέπει να κερδίσουν με κάθε κόστος. Χωρίς να προσφέρουν κατάλληλη καθοδήγηση, υποστήριξη, ή μια λύση στην κατάσταση, οι διώκτες κατηγορούν τα θύματα και καταδικάζουν τη συμπεριφορά των σωτήρων. Είναι επικριτικοί και επιδέξιοι στο να εντοπίζουν ελαττώματα και διατηρούν την τάξη και την ακαμψία στη διαχείρισή τους. Καταπιέζουν τα θύματα και μπορεί μερικές φορές να τα εκφοβίζουν.

Οι ρόλοι που περιγράφηκαν συνθέτουν το Τρίγωνο του Δράματος, ένα μοντέλο δυσλειτουργικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Ωστόσο χρειάζεται η απαραίτητη προετοιμασία για να αντικατασταθεί το Τρίγωνο του Δράματος με το αντίστοιχο θετικό μοντέλο κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που ονομάζεται Τρίγωνο Ενδυνάμωσης.

Στο Τρίγωνο Ενδυνάμωσης τα Θύματα μετασχηματίζονται σε Δημιουργούς, που επικεντρώνονται στα αποτελέσματα, αντί στα προβλήματα. Οι δημιουργοί επικεντρώνονται στους στόχους αντί στην κρισιμότητα. Ξεκαθαρίζουν τους στόχους τους και αναλαμβάνουν την ευθύνη για να επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Οι Σωτήρες αλλάζουν το ρόλο τους σε Προπονητές, που νοιάζονται και πιστεύουν στους Δημιουργούς. Επικεντρώνονται στην ενδυνάμωση των Δημιουργών και εργάζονται μαζί τους για να τους βοηθήσουν να πετύχουν τους στόχους τους. Οι Προπονητές δεν λύνουν τα προβλήματα, βοηθούν και προπονούν τους Δημιουργούς ώστε να βρουν τις δικές τους λύσεις.

Οι Διώκτες γίνονται Αμφισβητίες, που δείχνουν στους Δημιουργούς τα όρια που μπορούν να ξεπεράσουν. Πιστεύουν ότι οι Δημιουργοί είναι ικανοί για πρόοδο αναλαμβάνοντας δράση και προχωρώντας μπροστά, διεγείρουν αντί να επικρίνουν ή να κατηγορούν.

Κατανοώντας και διατηρώντας όρια στην θεσμική υποστήριξη ομοτίμων

Όντας μέρος της ομάδας ανάκαμψης, οι υποστηρικτές ομοτίμων πρέπει να έχουν επίγνωση του ρόλου τους. Λόγω της σημασίας που έχουν στη δημιουργία μιας αμοιβαίας και θετικής σχέσης με τους πελάτες τους, είναι θεμελιώδες να έχουν στο μυαλό τους ότι είναι πιο ευεργετικό να στραφούν προς μία προσέγγιση ενσυναίσθησης αντί συμπάθειας. Διατήρηση των ορίων σημαίνει να τηρείται η σωστή απόσταση ώστε το πρόσωπο που ανακάμπτει να νιώσει ότι γίνεται κατανοητό και υποστηρίζεται. Ο Υποστηρικτής ομοτίμων αποφεύγει τον πειρασμό να παράσχει αμέσως οτιδήποτε μπορεί να ζητηθεί, πράγμα που θα οδηγούσε σε μια Βοηθητικού τύπου σχέση όπως περιγράφηκε παραπάνω. Οι υποστηρικτές ομοτίμων θα πρέπει να στοχεύουν να κάνουν το πρόσωπο που ανακάμπτει να αισθανθεί ευπρόσδεκτο, ενώ την ίδια ώρα έχουν στο μυαλό τους ποιος είναι ο ρόλος τους και ποιοι οι πόροι που έχουν στη διάθεσή τους:

• χρησιμοποίηση της προσωπικής εμπειρίας ανάκαμψης ως εργαλείο
• δυνατότητα αναγνώρισης και υποστήριξης ενός ομότιμου σε κατάσταση κρίσης;
• διευκόλυνση της αυτο-καθοδήγησης και της στοχοθεσίας
• αποτελεσματική επικοινωνία με άλλους παρόχους θεραπείας
• δημιουργία περιβάλλοντος σεβασμού με τους ομότιμους
• ενθάρρυνση των ομότιμων να σχεδιάσουν και ακολουθήσουν τα δικά τους πλάνα ανάκαμψης και ευζωίας

Όλα αυτά καθιστούν αναγκαία τη συζήτηση και την παρουσίαση του θέματος των ορίων που συνδέονται με τις αξίες του ατόμου και εμπίπτουν σε κοινές κατηγορίες: σωματικές, ψυχικές και συναισθηματικές.

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν πότε κάποιος παραβιάζει τον προσωπικό τους χώρο με το να στέκεται υπερβολικά κοντά. Μπορεί να οπισθοχωρήσουν, να φύγουν ή να ζητήσουν από τον άλλο να μετακινηθεί, μπορεί επίσης να έχουν διαφορετικό βαθμό άνεσης με διαφορετικά άτομα. Οι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν άνετα όταν τα παιδιά τους, η οικογένεια ή στενοί φίλοι κάθονται κοντά τους, αλλά ο βαθμός άνεσης μπορεί να διαφέρει με ένα άγνωστο άτομο. Πολλοί αναγνωρίζουν επίσης πότε κάποιος παραβιάζει ένα διανοητικό ή συναισθηματικό περιορισμό, ειδικά εάν πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση – κάποιος είναι ασεβής, υποτιμητικός ή υψώνει τη φωνή του εναντίον του. Ενδέχεται να είναι πιο περίπλοκο όταν το άτομο που εμπλέκεται στην παραβίαση των ορίων είναι κάποιος με τον οποίο συνεργαζόμαστε επαγγελματικά.

Η εξισορρόπηση της σχέσης ανάμεσα στον Υποστηρικτή Ομοτίμων και τον Ομότιμο μπορεί να εγείρει προκλήσεις. Ένα ουσιαστικό συστατικό του Υποστηρικτή Ομοτίμων είναι να μοιράζεται την βιωμένη εμπειρία του. Από την ίδια της τη φύση η σχέση Υποστήριξης Ομοτίμων έχει πιο ρευστά όρια συγκρινόμενη με μια παραδοσιακή σχέση πελάτη-επαγγελματία, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει στην καλλιέργεια μιας υποστηρικτικής σχέσης. Ωστόσο, η διατήρηση μιας ισορροπημένης προσωπικής-επαγγελματικής σχέσης μπορεί να εγείρει προκλήσεις, ιδιαίτερα αν η σχέση μεταξύ των ομότιμων γίνει περισσότερο φιλική και τα όρια χαλαρώσουν αρκετά.

Άλλο ζήτημα ορίων που έχει παρουσιαστεί σχετίζεται με τις διαφορετικές βιωμένες εμπειρίες που μπορεί να έχει ο Υποστηρικτής Ομοτίμων σε σύγκριση με τον Ομότιμο. Αυτό δεν αποτελεί απαραιτήτως πρόβλημα, αν όμως δεν γίνει αντικείμενο σωστού χειρισμού μπορεί να οδηγήσει στην χωρίς πρόθεση δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών ανάκαμψης για τον Ομότιμο. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι ορισμένες πλευρές του ταξιδιού του Ομότιμου μπορεί να μην είναι συγκρίσιμες με το ταξίδι του Υποστηρικτή Ομοτίμων.

Τέλος, οι υποστηρικτές ομοτίμων που εργάζονται για οργανισμούς που κάποτε τους εξυπηρέτησαν, μπορεί τώρα να εργάζονται με ομότιμους που ήταν πελάτες την ίδια περίοδο που ο υποστηρικτής ομοτίμων ήταν πελάτης. Ωστόσο, σε τέτοιες καταστάσεις είναι καλή ιδέα να ερωτηθεί ο εργαζόμενος υποστηρικτής ομοτίμων αν υπάρχουν λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί να εργαστεί με τον πελάτη. Είναι επίσης πιθανό ο ομότιμος να μην θέλει να εργαστεί με έναν υποστηρικτή ομοτίμων γνώστη των υπηρεσιών. Συνεπώς ένας τωρινός πελάτης μπορεί να ξέρει πάρα πολλά για την προσωπική ιστορία και την προσπάθεια του υποστηρικτή ομοτίμων, πράγμα που θα μπορούσε να περιπλέξει την επαγγελματική τους σχέση.

9.4 Επιπλέον Διάβασμα

• Fundación INTRAS I in.,Peer2Peer vocational training course, 2015
• Miler, J.A., Carver, H., Foster, R. i in., Provision of peer support at the intersection of homelessness and problem substance use services: a systematic ‘state of the art’ review. BMC Public Health 20,641 (2020), https://doi.org/10.1186/s12889-020-8407-4
• Gasior, Sara, Youth Homelessness: The Impact of Supportive Relationships on Recovery,  2015. Electronic Thesis and Dissertation Repository, 3233. https://ir.lib.uwo.ca/etd/3233
• Stephanie L. Barker, Nick Maguire, Felicity L. Bishop, Lusia Stopa, Peer support critical elements and experiences in supporting the homeless: A qualitative study https://doi.org/10.1002/casp.2353
• Barker, S. L., Maguire, N., Bishop, F. L., & Stopa, L. L. (2019). Expert viewpoints of peer support for people experiencing homelessness: A Q sort study. “Psychological Services”, 16(3), 402–414. https://doi.org/10.1037/ser0000258